علل و درمان کمبود آهن در بدن

بدن انسان ها برای داشتن عملکردی مناسب و صحیح به مواد مغذی مختلفی مانند انواع ویتامین ها، مکمل ها، مواد معدنی و غیره احتیاج دارد تا بتواند سیستم ایمنی تقویت کند. یکی از این مواد بسیار با اهمیت آهن است. از آن جایی که آهن نقش موثری در زندگی انسان ها و فعالیتشان ایفا می کند، کمبود آهن در بدن انسان منجر به بروز اتفاقات ناخوشایندی می شود، مخصوصا برای خانم ها که به دلیل ساختار بدنی متفاوت، بیشتر در معرض این اتفاق ناخوشایند قرار می گیرند. برای جلوگیری از اثرات مخرب کمبود آهن در بدن، می توانید از غذا های حاوی آهن یا مکمل های مخصوص این ماده استفاده کنید.

عوامل کمبود آهن

بهترین راه برای درمان کمبود آهن در بدن دانستن عوامل بروز آن است. کمبود آهن عوامل شایعی دارد که عبارت اند از :

1) مصرف غذا های نامناسب : هنگامی که غذای شما منبع مناسبی برای دریافت آهن نبوده باشد و مواد مغذی مورد نیاز شما را تامین نکند، ممکن است با کمبود آهن در بدن مواجه شوید. مخصوصا اگر به دلیل خونریزی یا بارداری به آهن بیشتری احتیاج داشته باشید، ممکن است با مشکلات فراوانی مواجه شوید.

2) عدم دریافت آهن کافی : انسان ها با توجه به سن، جنسیت، وزن و غیره به میزان آهن متفاوتی احتیاج دارند. به عنوان مثال، مردان حداقل به ۸ میلی گرم آهن و خانم های زیر ۵۰ سال به حدود ۱۸ میلی گرم آهن در روز احتیاج دارند تا اختلالی در عملکردشان به وجود نیاید.

3) عدم توانایی در جذب آهن مورد نیاز : هنگامی که غذا یا مکمل خاصی را مصرف می کنید، آهن موجود در آن ها به وسیله روده کوچک شما جذب خواهد شد. اگر دچار بیماری هایی مانند سلیاک، کولیت اولسراتیو یا کرون هستید ممکن است در جذب آهن با مشکل مواجه شوید. همچنین انجام برخی جراحی ها مانند بای پس معده که قسمتی از روده را برمی دارند، یا استفاده از دارو های کاهش اسید معده می تواند جذب آهن را با دشواری همراه سازند.

4) خونریزی : گاهی اوقات به دلیل خونریزی های داخلی مانند فتق، فیبروئید رحم، پولیپ روده بزرگ و... ممکن است مقدار قابل توجهی آهن را از دست بدهید. همچنین لازم است برخی از خانم ها که دوره های پریود سنگینی را تجربه می کنند نیز از کمبود آهن در بدن خود جلوگیری کنند.

5) اهدای خون با فاصله کم : اگر قصد دارید با اهدای خون به هم نوعان خود کمک کنید، لازم است ابتدا به فکر سلامتی بدن خودتان باشید. بین هر بار اهدای خون باید حدود ۸ هفته فاصله وجود داشته باشد تا اتفاق ناگواری برایتان رخ ندهد.

6) بارداری : هنگام بارداری، بدن خانم ها برای تغذیه کودک به آهن بیشتری احتیاج دارد. اگر آهن مورد نیاز آن ها توسط مکمل ها یا مواد غذای مناسب تامین نشود، ممکن است بدنتان عملکرد مناسبی نشان ندهد.

7) نارسایی کلیه : اگر دچار مشکل نارسایی کلیه هستید و دیالیز می شوید، ممکن است به کمبود آهن در بدن خود دچار شوید؛ زیرا با از دست دادن خون و استفاده از برخی دارو های نا مناسب، این اتفاق تشدید می شود و مشکلات فراوانی را برایتان به ارمغان خواهد آورد.

نشانه های کمبود آهن در بدن

شاید برایتان سوال پیش بیاید که چگونه متوجه کمبود آهن در بدن خودتان شوید، در این صورت لازم است به برخی از نشانه ها و علائم کمبود آهن در بدن توجه کنید و در صورت مشاهده آن ها سریعا اقدام به انجام کاری مفید کنید. اغلب کمبود جزئی آهن، علایم چشم گیری ندارد؛ اما به محض شدت یافتن کمبود آهن در بدن، علائم نیز خود را جدی تر نشان خواهند داد.

1. ضعف یا خستگی ممتد بدن
2. رنگ پریدگی یا زردی پوست صورت
3. نفس تنگی و دشواری در تنفس صحیح
4. سردرد، سرگیجه یا احساس سبکی در سر
5. نامنظم بودن ضربان قلب
6. احساس درد در قفسه سینه
7. دست ها و پا های سرد
8. ناخن های ضعیف، شکننده یا قاشقی شکل
9. ریزش موی سر
10. اضطراب و نگرانی
11. ترک و خشکی گوشه لب

درمان کمبود آهن در بدن

یکی از رایج ترین راه ها برای درمان کمبود آهن در بدن، استفاده از مکمل های مخصوص است که اغلب میزان و دوز آن ها توسط پزشک متخصص، با توجه به آزمایشات، سن، وزن، جنسیت و غیره تعیین می شود. ممکن است برای شروع مجبور شوید هر روز از دوز بالایی استفاده کنید؛ اما با گذشت زمان و دسترسی به دوز اولیه، میزان این مکمل ها به حد استاندارد می رسد و دیگر نیاز به زیاده روی نیست.

هنگام مصرف مکمل های آهن به خاطر داشته باشید که جذب آهن همراه با ویتامین سی بالا تر است و تاثیر بهتری بر روی بدن شما خواهد گذاشت. همچنین اگر روده شما قدرت جذب مناسبی ندارد، لازم است تا آهن را با استفاده از لوله های وریدی وارد خونتان کنید. تمام نکات بالا باید زیر نظر پزشک انجام شود و به هیچ عنوان درمان خود سرانه ای را در پیش نگیرید.

لازم به ذکر است، هنگامی که به مصرف قرص آهن برای رفع کمبود آهن در بدن خود می پردازید، ممکن است برخی از عوارض جانبی را تجربه کنید. به عنوان مثال، یبوست، حالت تهوع، استفراغ، اسهال، سوزش سر دل و مدفوع تیره رنگ جزء عوارض احتمالی مصرف این مکمل هستند. این عوارض اغلب پس از ۱ هفته به اتمام می رسند و پزشک شما به بررسی آزمایشات شما می پردازد تا در صورت رفع کم خونی، مصرف آن ها را محدود تر کند.

علاوه بر مصرف مکمل های آهن، لازم است تغییراتی را در رژیم غذایی خود نیز ایجاد کنید. به عنوان مثال، مصرف مواد غذایی زیر می تواند در درمان کمبود آهن در بدن موثر واقع شود:

گوشت گاو، گوشت خوک، جگر سیاه گاو، مرغ، بوقلمون، اردک و صدف، سبزیجاتی مانند کلم بروکلی، کلم پیچ، سبزی، شلغم، لوبیا، نخود سیاه، لوبیا چیتی، غلات غنی شده با آهن و سایر غلات مانند میوه های خشک، آلو خشک و کشمش.

سخن آخر

در آخر نیز لازم به ذکر است که اگر استفاده از مکمل های آهن یا مواد غذایی مفید پاسخگو نبود، ممکن است مشکل دیگری داشته باشید و از آن بی خبر باشید. در این صورت بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنید و در صورت نیاز به مصرف دارو یا جراحی بپردازید.