جالب است بدانید همه ما به‌طور متوسط روزانه ​​10 بار به طرق مختلف مانند آروغ زدن یا عبور باد از مجرای مقعد، باد شکم دفع می‌کنیم و اغلب اصلا متوجه آن نمی‌شویم. اما واقعا دلیل آن چیست؟ و چرا نفخ معده در بعضی از افراد شدت بیشتری دارد؟

اصولا تجمع گاز در سیستم گوارشی به دو دلیل رخ می‌دهد که کاملا طبیعی است؛ یکی از آن‌ها بلعیدن هوا هنگام غذا خوردن یا نوشیدن است که باعث جمع شدن گاز اکسیژن و ازت در دستگاه گوارش می‎شود و مورد بعدی تجمع گازهای هیدروژن، متان و دی‎اکسیدکربن تولید شده توسط باکتری‎های مفید روده همزمان با هضم غذا است.

اگرچه غالباً نفخ معده یا نفخ شکم در نتیجه خوردن برخی غذاها رخ می‎دهد اما می‌تواند نشانه‎ای از یک بیماری جدی‌تر مانند مسمومیت غذایی یا انسداد روده نیز باشد. خوشبختانه در بیشتر موارد، تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی می‌تواند به کنترل آن کمک زیادی کند.

 

چه چیزهایی موجب نفخ کردن شکم می‌شود؟

 

از نظر علم پزشکی همه ما همیشه اندکی علائم نفخ معده مانند تورم شکم و دفع گاه‌به‎گاه باد شکم را داریم زیرا علل طبیعی تجمع گاز در سیستم گوارشی قابل رفع نیستند اما سه دلیل عمده وجود دارد که باعث می‌شوند شدت نفخ شکم افزایش یابد. در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:

 

 

1. سیگار کشیدن، مصرف مداوم نوشیدنی‌های گازدار، عادت به سربع غذا خوردن، حالت تهوع یا رفلاکس اسید مزمن می‎توانند باعث شوند که هوای بیشتری وارد معده شود.

2. در سیستم گوارش گاز بیشتری به‌عنوان محصول جانبی هضم برخی مواد غذایی مانند کلم، سیر، پیاز، غلات، حبوبات مانند لوبیا و عدس، آلو و سیب تولید می‌شود زیرا سرشار از فرکتوز هستند و هضم آن‌ها ممکن است مدت زمان زیادی طول بکشد.

3. اگر هر غذایی به طور کامل توسط معده یا روده کوچک هضم نشود، با رسیدن به روده بزرگ نفخ معده یا نفخ شکم ایجاد می‌شود زیرا بدن نمی‌تواند به طور کامل این مواد غذایی را جذب کند.

اگر سبک زندگی شما به گونه‌ای است که مطمئن هستید نفخ بیش‎ازحد شما به دلایل ذکر شده نیست، می‎توانید به وجود یکی از بیماری‎های زیر شک کنید:

  • یبوست
  • عفونت معده یا روده
  • ورم معده و روده
  • عدم تحمل غذایی مانند عدم تحمل لاکتوز
  • سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)
  • بیماری کرون
  • بیماری سلیاک
  • دیابت
  • اختلالات خوردن
  • کولیت اولسراتیو
  • سندرم دامپینگ
  • بیماری رفلاکس معده (GERD)
  • زخم معده

مشورت با یک پزشک فوق تخصص گوارش می‌تواند نگرانی شما را برطرف کند.

 

علت نفخ شکم در بارداری

افزایش هورمون پروژسترون در دوران بارداری یکی از دلایل اصلی آن است زیرا باعث شل شدن عضلات بدن به‌خصوص روده‎ها می‌شود. در نتیجه با کند شدن روند هضم غذا احتمال تولید گاز بیشتر می‌شود. فشاری که جنین در رحم به شکم مادر وارد می‌کند نیز می‎تواند فرآیند هضم را آهسته کند. خوردن مکمل‌ها به‎خصوص آهن می‎تواند منجر به یبوست شود و چنین شرایطی با جلوگیری از دفع گاز شکم ممکن است به تجمع آن کمک کند و منجر به نفخ در بارداری شود.

 

علت نفخ شکم نوزاد

 

 

همه نوزادان با وجود یک دستگاه گوارشی نابالغ و وارد کردن هوای زیاد به آن به دلیل نوع تغذیه خود (نیاز به مکیدن شیر) دچار کمی نفخ شکم هستند اما دلایل زیر می‌توانند این مسئله را تشدید کنند:

  • گریه زیاد
  • ابتلا به مشکلات گوارشی جزئی مانند یبوست و رفلاکس شیر
  • مصرف آنتی‌بیوتیک
  • شروع به خوردن غذاهای جامد از شش ماهگی به بعد
  • حساسیت غذایی

مشورت با یک پزشک متخصص کودکان می‎تواند به شما در پیشگیری از نفخ شکم کودک کمک زیادی کند.

 

روش‎های مختلف درمان نفخ معده

بسته به علت نفخ معده، روش‎های بسیاری برای درمان آن وجود دارد. پیش از هر چیز برای درمان نفخ شکم در خانه، موارد زیر را امتحان کنید:

  • اگر رژیم غذایی شما حاوی مقدار زیادی کربوهیدرات دیرهضم است، آن‌ها را با سیب‎زمینی، برنج و موز جایگزین کنید.
  • از خوردن زیاد غذاهایی مثل حبوبات، غلات و میوه‎های خاص پرهیز کنید.
  • سعی کنید روزانه به‎جای سه وعده غذایی بزرگ، حدود پنج تا شش وعده غذایی کوچک بخورید.
  • به آرامی غذا بخورید و از جویدن آدامس یا سیگار کشیدن اجتناب کنید.
  • روزانه ورزش کنید زیرا به تقویت روند هضم کمک می‏کند و می‎تواند مانع از نفخ شکم شود.

در‌صورتی‌که موارد ذکر شده موثر نبودند حتما به پزشک مراجعه کنید و خودسرانه شروع به مصرف دارو نکنید. به‎خصوص اگر علاوه‎بر نفخ معده علائمی مانند درد شکم، اسهال، استفراغ، یبوست، لاغری بی‎دلیل، سوزش سردل و خون در مدفوع را نیز تجربه کرده‎اید.

 

 منابع:

بیشتر بخوانید: