آیا شیرین کننده بدون قند برای سلامتی خطر دارد؟
اگر شما یک قوطی متوسط نوشابه معمولی را که با شکر شیرین شده است، بنوشید حدود 150 کالری را وارد بدن خود کرده اید؛ در حالی که همین مقدار نوشابه رژیمی که با شیرین کننده بدون قند طعم دار شده است، صفر کالری دارد. با توجه به موارد بیان شده، استفاده از خوراکی هایی که با این شیرین کننده ها شیرین شده اند، در کاهش وزن شما تاثیر زیادی دارد. در این مقاله هدف این است که درباره این نوع شیرین کننده، موارد استفاده آن ها و فوایدشان توضیحات مبسوطی داده شود.
آشنایی با شیرین کننده های بدون قند یا مصنوعی
شیرین کننده های بدون قند، همان گونه که از اسمشان برمی آید، آن دسته از موادی هستند که در خوراکی های مختلف جایگزین قند یا شکر معمولی (ساکارز) شده اند. انواع نوشیدنی ها و مواد خوراکی ای که روی جلدشان نوشته شده است «بدون قند» یا «رژیمی»، از این نوع شیرین کننده در ترکیبات خود بهره برده اند. برای نمونه می توانیم همان نوشابه ای را که در قسمت قبل بیان شد و انواع دیگر غذا های پخته شده را نام ببریم.
انواع شیرین کننده ها
شیرین کننده ها در مجموع به دو بخش عمده ی شیرین کننده های طبیعی و شیرین کننده های مصنوعی یا بدون قند تقسیم می شوند که در ادامه درباره هر کدام جدا گانه توضیح خواهیم داد:
-
شیرین کننده های طبیعی
شیرین کننده های طبیعی جایگزین قند و شکر می شوند و از میان انواع دیگر شیرین کننده ها، سالم تر شناخته می شوند. هر چند که این نوع از شیرین کننده ها هم پردازش و تصفیه می شوند. سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) انواع شیرین کننده های طبیعی را این چنین برمی شمارد:
- آبمیوه ها و نکتار های طبیعی
- عسل
- ملاس
- شربت افرا
-
شیرین کننده های مصنوعی یا بدون قند
این نوع از شیرین کننده ها جایگزین قند های مصنوعی به شمار می روند؛ اما از مواد طبیعی مانند انواع گیاهان نیز گرفته می شوند و برای رژیم افراد دیابتی مناسب هستند. نکته جالب این است که به آن ها شیرین کننده های قوی و شدید نیز گفته می شود؛ زیرا اگر در ماده ای به کار روند، آن را از شکر هم شیرین تر می کنند! فقط مقدار کمی از این ماده می تواند شیرینی زیادی به مواد غذایی شما بدهد. کاربرد اصلی این شیرین کننده در مواد غذایی فرآوری شده است. غذا هایی مانند:
- نوشابه ها، نوشیدنی های پودری و نوشیدنی های دیگر
- محصولات پخته شده
- شکلات و آب نبات
- پودینگ
- مواد غذایی کنسرو شده
- مربا و ژله
- لبنیات
فواید استفاده از شیرین کننده مصنوعی یا بدون قند
استفاده از خوراکی هایی که در آن ها شیرین کننده بدون قند به کار رفته است، فوایدی دارد که در ادامه به آن ها خواهیم پرداخت:
-
کنترل اضافه وزن
کسانی که اضافه وزن دارند، معمولا خوراکی های رژیمی مصرف می کنند. شیرین کننده های بدون قند هیچ کالری ای ندارند؛ این در حالی است که یک قاشق کوچک حاوی شکر حدود 16 کالری دارد. در ابتدای مقاله مقایسه ای بین نوشابه معمولی و نوشابه رژیمی از این دیدگاه صورت گرفت. هر چند که اثرات طولانی مدت این نوع ماده بر وزن هنوز مشخص نشده است، استفاده از خوراکی های دارای شیرین کننده مصنوعی باعث می شود که دیگر وزن اضافه نکنید. همچنین تاثیرات آن در کاهش وزن نیز غیر قابل چشم پوشی است.
-
کنترل دیابت
همان طور که می دانید، بیماران دیابتی از خوردن خوراکی های شیرین به طور کل منع شده اند و همیشه هم به این نوع خوراکی ها تمایل نشان می دهند. شیرین کننده بدون قند، کربوهیدرات نیست. در نتیجه کاهش قند خون را در پی دارد و سطح آن را به هیچ عنوان بالا نمی برد. البته پیش از مصرف خوراکی ها و نوشیدنی هایی که این ماده را در خود دارند، بهتر است حتما با پزشک متخصصص خود مشورت کنید.
آیا شیرین کننده بدون قند برای سلامتی انسان خطرناک است؟
بررسی دقیق این دسته از مواد به سال های اخیر محدود نمی شود؛ بلکه دهه هاست که آن را به دقت مورد آزمایش قرار داده اند. برخی از منتقدان شیرین کننده بدون قند ادعا می کنند که آن برای سلامتی انسان خطرات جبران ناپذیری از جمله سرطان در پی دارد. این ادعا از آنجا ناشی می شود که در دهه 1970 تحقیقاتی صورت گرفت که در آن نشان می داد استفاده از شیرین کننده مصنوعی ساخارین با مبتلا شدن موش ها به سرطان مثانه رابطه مستقیم دارد.
همه این ها در صورتی است که موسسه ملی سرطان و آژانس های بهداشتی دیگر، درمورد این که استفاده از شیرین کننده های بدون قندی که در ایالات متحده امریکا تایید شده اند، سرطان یا بیماری های خطرناک دیگری را در پی دارند، هیچ مدرک علمی و معتبری را ارائه نکرده است. حتی زنان باردار نیز می توانند از مواد غذایی دارای این دسته از شیرین کننده ها به میزان محدودی بهره ببرند.
سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) شیرین کننده بدون قند را یک افزودنی غذایی به شمار می آورد و آن ها را پیش از این که به فروش برسند، حتما بررسی و تایید می کند. این ماده ها برای تایید و فروش باید نشان GRAS را دریافت کند. این نشان به معنای «به طور کلی ایمن شناخته شده» است و برای دریافت آن باید یکی از این موارد را داشته باشند:
- متخصصان ماهر باید بر اساس اطلاعات معتبر و علمی، این ماده را بدون خطر تشخیص دهند.
- این مواد سابقه مصرف طولانی، آن هم به طور متداول داشته باشند و از این رو بی خطر تلقی شوند.
FDA برای هر شیرین کننده بدون قندی مقدار مصرف روزانه قابل قبولی در نظر گرفته است که با علامت اختصاری (ADI) نشان داده می شود.
نتیجه گیری
موادی در صنایع غذایی به کار می روند که به افرادی که به انواع دیابت مبتلا هستند یا از اضافه وزن رنج می برند، این امکان را می دهند که بتوانند از خوراکی ها و نوشیدنی های شیرین بهره ببرند. شیرین کننده بدون قند جزو این دسته از مواد محسوب می شوند. ما در این مقاله درباره انواع شیرین کننده ها مطالبی بیان کردیم و فواید استفاده از آن ها را نیز بر شمردیم. در آخر هم سعی کردیم به این سوال که آیا این مواد برای سلامتی مضر هستند یا خیر، پاسخ دهیم.