با وجود اینکه عوامل زیادی میتوانند منجر به اختلالات خواب شوند، هورمون‌ها یکی از مهمترین عوامل بروز مشکلات خواب محسوب میشوند. مشکلاتی مانند بیدار شدن در میانه شب، دشواری در به خواب رفتن، بیقراری، عدم تمرکز در زمان به خواب رفتن و... میتوانند نشانه‌ای از بروز مشکل و اختلال در سیستم هورمون‌های بدن باشند.

هورمون‌ها که پیام‌رسان‌های شیمیایی بدن محسوب می‌شوند، در بسیاری از فرآیندهای فیزیولوژیک بدن مانند کنترل اضطراب، متابولیسم، رشد و تولید مثل نقش مستقیم دارند. یکی از مهم‌ترین تاثیرات اختلالات هورمونی، تغییرات در سطح هورمون کورتیزول است که می‌تواند منجر به تغییرات سطح استرس و مشکلات خواب شود.

با این وجود، به هم خوردن تعادل هورمون‌هایی مانند استروژن، پروژسترون، تستسترون و سایر هورمون‌ها هم میتواند مشکلات خواب را به وجود بیاورد.

6 اختلال خواب مربوط به مشکلات هورمونی

1- عدم خستگی یا انرژی بیش از حد:

همانطور که گفته شد، بالا بودن سطح هورمون کورتیزول موجب بالا رفتن سطح اضطراب و مشکل در به خواب رفتن میشود. افرادی که حالت خواب‌آلودگی در طول روز و مشکل در به خواب رفتن را در شب تجربه میکنند، دارای سطح بالایی از هورمون کورتیزول هستند.

 

خوشبختانه با ورزش کردن مداوم، مدیتیشن (Meditation) و گذران اوقات با دوستان میتوان سطح این هورمون را پایین آورد.

بیشتر بخوانید:

چرا در طول روز احساس خستگی و خواب آلودگی میکنم؟

2- بیدار شدن در میانه شب:

هورمون ملاتونین عامل اصلی و مسئول شروع فرآیند خواب (به خواب رفتن) در بدن است و اگر سطح این هورمون به اندازه کافی بالا نباشد، شخص نمیتواند به خواب عمیق فرو برود و معمولا در میانه شب از خواب بیدار میشود.

سطح هورمون ملاتونین مستقیماً تحت تاثیر شرایط و میزان نور در محل خواب است. جالب است بدانید که نورهای مصنوعی مانند نوری که از گوشی‌های موبایل منتشر میشود، ترشح هورمون ملاتونین را به تاخیر می‌اندازد. لذا کار کردن با گوشی موبایل قبل از خواب، احتمال دیر به خواب رفتن را افزایش میدهد.

به همین‌خاطر توصیه می‌شود حداقل نیم ساعت قبل از خواب، گوشی‌های هوشمند، تلویزیون و منابع نور خانه را کاملا خاموش کنید.

3- گرگرفتگی:

گرگرفتگی به احساس گرمای ناگهانی در نواحی صورت، گردن و سینه گفته میشود که موجب بیقراری و تعرق زیاد فرد میشود.

احساس گرگرفتگی در خواب میتواند به دلیل پایین بودن سطح هورمون استروژن اتفاق بیافتد و به دلیل احساس ناخوشایندی که ایجاد میکند به بیدار شدن از خواب و بیقراری منجر می‌شود.

از سوی دیگر، این هورمون در استفاده از هورمون‌های سروتونین و ملاتونین که جزو مهمترین هورمون‌های مربوط به خواب هستند، به بدن کمک میکند. در نتیجه پایین بودن سطح هورمون استروژن می‌تواند موجب پایین آمدن سطح هورمون‌های سروتونین و ملاتونین و در نهایت مشکلات مربوط به خواب شود.

4- بی‌خوابی (Insomnia):

اگر خیلی سخت به خواب میروید و خیلی کمتر از سایرین میخوابید، احتمالا شما دچار مشکلی در غده تیروئید هستید. کم‌کاری تیروئید یکی از عوامل اصلی بی‌خوابی است که موجب تعرق بیشتر در خواب میشود. از سوی دیگر، کم‌کاری غده تیروئید که مسئول ترشح هورمون تیروکسین است، موجب ایجاد سستی و خستگی مفرط در طول روز میشود.

اگر این نشانه‌ها برای شما آشناست، لازم است که با مراجعه به پزشک، ضمن اصلاح عملکرد تیروئید، مشکل بی‌خوابی خود را نیز برطرف کنید.

5- استرس بیش از حد:

پایین بودن سطح هورمون پروژسترون (هورمون جنسی زنانه)، میتواند برخی اختلالات مانند عدم آرامش و بیقراری در خواب را منجر شود. از سوی دیگر، استرس بیش از حد هم میتواند تخمک‌گذاری و ترشح هورمون پروژسترون در زنان را با مشکل مواجه کند!

6- هیجان بیش از حد:

بیدار شدن پیش از موعد یا احساس هیجان بیش از حد در هنگام به خواب رفتن، میتواند نشانه‌ای از بالا بودن سطح هورمون آدرنالین باشد.

هورمون آدرنالین مسئول فعال کردن سیستم عصبی خودکار و بیدار کردن شخص از خواب است. بالا بودن سطح این هورمون موجب ایجاد مشکل در زمان به خواب رفتن یا زود بیدار شدن میشود. در نتیجه لازم است از تمرین‌های آرامش‌بخش یا ورزش منظم، برای پایین آوردن سطح آدرنالین استفاده کرد.