در این روزها که نزدیک به 10 ماه از شروع بحران بیماری کووید-19 (کرونا) میگذرد؛ زمزمههایی از دستیابی به چندین واکسن ضد بیماری کرونا، از نقاط مختلف دنیا به گوش میرسد و یکی از اصلیترین دغدغههای مردم دنیا واکسن کرونا و چند و چون عملکرد آن است. اینکه واکسنهای تولیدشده توسط کمپانیهای مختلف بیوتکنولوژی یا دانشگاههای معتبر دنیا تا چه اندازه در نابودی این بیماری موثر و چه زمانی برای مردم سراسر دنیا قابل دسترس هستند، جزو سوالاتی است که ذهن بسیاری از مردم دنیا را مشغول کرده است.

در این دروه 10 ماهه، شرکتهای بزرگی از سراسر دنیا به آزمایش واکسنهای مختلف بر روی افراد داوطلب پرداختند و برخی واکسنها توانستند تا 3 مرحله آزمایشات موفق را پشت سر بگذارند. از میان واکسنهای تولیدشده، تاکنون 3 واکسن زیر نامزدهای استفاده در ابعاد جهانی و بهترین گزینههای موجود محسوب میشوند:

1- واکسن تولیدشده اشتراکاً توسط دانشگاه آکسفورد و کمپانی آسترازنکا (AstraZenca)

2- واکسن تولیدشده توسط کمپانی آمریکایی Pfizer (فایزر)

3- وکسن تولیدشده توسط کمپانی آمریکایی Moderna (مدرنا)

این 3 واکسن توانستهاند از بسیاری از آزمایشات به سلامت عبور کنند و در 3 فاز بر روی نمونههای انسانی آزمایش شوند. با این وجود هرکدام دارای مزایا و معایبی هستند که کاربری همگانی آنها را با چالشهایی روبرو میکند.


بخوانید:

واکسن کرونا چگونه کار میکند؟


مهمترین تفاوتهای واکسن آستازنکا (آکسفورد)، فایزر و مدرنا:

1- قیمت:

از آنجایی که بیماری کرونا در سطح جهانی منتشر شده است، قیمت واکسن یکی از مهمترین فاکتورهای موردبررسی محسوب میشود. زیرا مردم از سراسر دنیا نیاز به واکسیناسیون دارند و باید توان مالی واکسیناسیون برای کشورهای مختلف وجود داشتهباشد.

مقایسه قیمت این 3 واکسن برای هر دوز به شکل زیر است:

  • آسترازنکا (آکسفورد): 3 یورو
  • فایزر: 15 یورو
  • مدرنا: 21 یورو

2- دمای نگهداری:

با توجه به اینکه واکسن کرونا قرار است در سراسر دنیا توزیع شود، حمل و نقل و شرایط نگهداری آسان، یکی از چالشهای بزرگ برای شرکتهای تولیدکننده محسوب میشود.

تفاوت این 3 واکسن از نظر دمای نگهداری:

  • آسترازنکا (آکسفورد): دمای یخچال (2 تا 8 درجه سانتیگراد)
  • فایزر: منفی 70 درجه سانتیگراد؛ مشکلی که کمپانی Pfizer با استفاده از یخ خشک بهدنبال حل کردن آن است (تا 15 روز امکانپذیر است).
  • مدرنا: منفی 20 درجه تا 6 ماه و دمای یخچال (2 تا 8 درجه سانتیگراد) تا30 روز

3- اثربخشی:

در مورد اثربخشی واکسن، هر سه شرکت تولیدکننده ادعا میکنند که اثربخشی واکسن تولیدشده 90 تا 95 درصد بوده است.

در تاریخ 3 آذر 99 (23 نوامبر 2020)، شرکت آسترازنکا اعلام کرد که در آزمایشی بر روی 2700 نمونه انسانی که نیم دوز از واکسن را دریافت کردهاند، واکسن این شرکت توانسته است 90 درصد موفق باشد اما در 8900 نفر که هردو دوز کامل این واکسن را دریافت کردهاند، 62 درصد موفقیت ثبت شدهاست. در حال حاضر میزان اثربخشی این واکسن بر روی 24000 داوطلب از کشورهای انگلستان، برزیل و آفریقای جنوبی، برای سومین بار در حال آزمایش است.

شرکت فایزر (Pfizer) ادعا میکند که واکسن تولیدشده توسط این شرکت توانسته است 95% موفقیت را در آزمایشهای اولیه و ثانویه بر روی 44000 داوطلب ثبت کند. ضمن اینکه از این 44000 نفر داوطلب، 170 نفر به بیماری کرونا مبتلا شده بودند. همچنین میزان موفقیت این واکسن به سن، جنسیت و نژاد بستگی ندارد و برای تمامی گروهها قابل استفاده است.

واکسن تولیدشده توسط شرکت مدرنا (Moderna) هم توانست 94% اثربخشی را برای 30000 داوطلب ثبت کند.

با این تفاسیر، بهنظر میرسد واکسنهای تولیدشده توسط هر 3 کمپانی تولیدکننده، امکان استفاده در ابعاد جهانی را دارند اما هرکدام شرایط، مزیتها و معایب خاص خود را دارند. در جدول زیر میتوانید خلاصه تفاوتهای این 3 واکسن را ببینید:

نام واکسن

قیمت

شرایط نگهداری

میزان اثربخشی

فایزر (Pfizer)

15 یورو

70- درجه سانتیگراد

95%

مدرنا (Moderna)

21 یورو

20 درجه تا 6 ماه و دمای یخچال تا30 روز

94%

آکسفورد – آسترازنکا (AstraZenca)

3 یورو

دمای یخچال (2 تا 8 درجه سانتیگراد)

90% و 64% در دو آزمایش