در زمانهای گذشته، میتوان با اطمینان گفت که تمام مردم در طول روز برای انجام کارهای روزمره خود، فعالیت زیادی داشتند. این فعالیت بدنی باعث میشد تا هیچگاه مشکلاتی در زمینه نارسایی های قلبی عروقی، ستون فقرات، عضلات بدن و خیلی از ارگانهای دیگر بدن گریبان گیر آنها نشوند.

پیشرفت تکنولوژي برخلاف فواید بسیاری که داشته، در مواردی اثرات مخرب و خطرناکی را به همراه داشته است. یکی از این موارد کاهش شدید فعالیت های بدنی در اعمال روزمره مردم میباشد. به طوریکه اگر در زمان گذشته فردی برای سفر از نقطه ای به نقطهی دیگر یک شهر باید مسافتی را پیاده میرفت یا از حیوانات استفاده میکرد؛ هم اکنون فقط کافی است داخل ماشین شخصی خود نشسته و با چرخاندن یک سوئیچ و چند بار بالا و پایین کردن پاها، سفر خود را انجام دهد.

این کاهش در فعالیت های بدنی به صورت های مختلفی پدیدار گشته به طور مثال میتوان به زیاد نشستن پشت میز در محل کار، رانندگی های طولانی در سطح شهر، نشستن زیاد در وسایل نقلیه عمومی و... اشاره کرد.

از اثرات شایع این رفتار های اجتناب ناپذیر و نادرست میتوان، فشار آمدن به قفسه سینه و در نتیجه دستگاه تنفسی و قلب، انحنای ستون فقرات، درد وگرفتگی عضلات گردن، فشار آمدن به مهره های گردنی، آپسه های تحتانی و اختلال در گردش خون رگ های پاها را نام برد.

در مطلب زیر میخواهیم بیشتر به مسائل مربوط به اختلالات گردش خون در رگ ها و مویرگهای انتهایی بدن صحبت کنیم و از جنبه های مختلف این مشکل را بررسی کنیم، با من همراه باشید:

واریس، عارضه ای که همه ما با آن آشنا هستیم...

همانطور که احتمالا شنیده اید، در اثر از دست رفتن فرم طبیعی دریچه های رگ ها و مویرگ های پا، مقداری از خونی که باید از رگ های انتهایی بدن به قلب بازگردد در محل این دریچه ها تجمع پیدا کرده و در نهایت باعث بروز واریس میشود.

عضلات پشت پا که به عضلات دوقلو معروف هستند در هنگام راه رفتن با فشاری که بر سیاهرگ پشت پا میاورند به هدایت خون به سمت قلب کمک میکنند. رفتارهای نادرستی که در مطالب پیشین ذکر شد همگی باعث تخریب دیواره های رگ ها و کاهش فعالیت این ماهیچه ها میشوند و زمینه بروز واریس را فراهم میکنند.

علائم واریس

بعضی از علائم واریس پا بدون درد و احساس ناراحتی هستند از جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

  • تغییر رنگ رگ ها به آبی یا بنفش تیره
  • پدیدار شدن رگ های برجسته و پیچیده در هم

اما در مواردی دیگر ممکن است علائم همراه با درد باشند که وخیم تر بودن وضعیت رگ ها را به ما گزارش میدهد:

  • تشکیل شبکه هایی از رگ های باریک تغییر رنگ داده
  • تیرکشیدن پاها همراه با احساس سنگینی در آنها
  • سوزش، گرفتگی عضلات و ورم پاها
  • درد زیاد بعد از نشستن یا ایستادن طولانی مدت
  • خارش در اطراف رگ ها
  • خونریزی رگ های گرفته در موارد خیلی وخیم
  • در مواردی هم ممکن است مشکلاتی در دستگاه گردش خون وجود داشته باشد که منجر به تغییر رنگ شدید و سفت شدن رگ ها، التهاب آنها و زخم های پوستی در اطراف قوزک پا میشوند. در این موارد باید هر چه زودتر به پزشک مراجعه شود.

عوامل ایجاد واریس در رگ ها:

1) افزایش سن: با افزایش سن افراد خاصیت الاستیکی رگ ها و فعالیت ماهیچه ها کاهش یافته بنابراین زمینه ایجاد واریس بیش از پیش فراهم میشود.

2) دوران بارداری: در دوران بارداری تغییرات بسیاری در بدن انجام میشود که همگی برای رشد جنین هستند. در حالیکه ممکن است بعضی از این تغییرات برای مادر ضررهایی هم داشته باشد. از جمله در دوران بارداری میزان خون بدن افزایش میابد اما میزان جریان آن به سمت لگن کاهش پیدا میکند. این تغییر باعث ایجاد اختلال در جریان خون رگ های پا و در نتیجه بروز واریس میشود.

3) وزن: از جمله مواردی که باعث بروز خیلی از مشکلات میشود، وزن بدن است. وزن زیاد یا بیش از حد بدن باعث اعمال فشار بیشتر بر روی رگ های پا میشود و جریان خون را با مشکل روبرو میکند. وزن زیاد میتواند ناشی از بارداری هم باشد، مخصوصا اگر بارداری در سنین بالا صورت بگیرد. زیرا در این حالت مقاومت بدن مادر کمتر بوده و تاثیرپذیری بیشتری دارد.

4) جنسیت: خانم ها معمولا بیشتر در معرض ابتلا به واریس هستند. زیرا به طور کلی هورمون های مترشحه در بدن خانم ها باعث کاهش خاصیت ارتجاعی رگ ها میشوند که این تغییر منجر به افزایش احتمال بروز واریس در رگ های انتهایی بدن خواهد شد.

5) خانواده: اگر در خانواده، افرادی هستند که از این مشکل رنج میبرند احتمال بروز آن در بدن شما بیشتر از افراد دیگر است.

6) رفتارهای نادرست: همانطور که قبل تر هم ذکر شد، نشستن و ایستادن زیاد میتواند به راحتی احتمال بروز واریس را افزایش دهد.

حالا که با عوامل بروز واریس بیشتر آشنا شدیم، مواردی را باهم بررسی میکنیم که برای پیشگیری از این مشکل به ما کمک میکنند:

به طور کلی حتی پیشرفته ترین راه های درمانی هم نمیتوانند واریس رگ ها را به طور کامل درمان کنند یا در بهترین حالت بعد از انجام بعضی از روش های درمانی پیامد های نامطلوبی را شاهد خواهیم بود. اما روش های زیادی وجود دارد که به بهبودی و کاهش درد آن کمک شایانی میکنند:

1) ورزش: ورزش بهترین و کم خرج ترین روش درمانی برای بسیاری از نارسایی های بدن میباشد. اما از آنجایی که امروزه اکثر اعمال روزمره ما خیلی راحت تر از قبل و بدون هیچ زحمتی انجام میشود خود به خود فعالیت بدنی کمتری داریم و زود از ورزش کردن خسته میشویم.

در ادامه نگاهی به تمریناتی خواهیم داشت که میتوانید به جای ساعت ها تکیه دادن پاهای خود به دیوار بعد از یک روز سخت کاری، آن ها را انجام داده و هم به سلامت خود کمک بیشتری کنید و هم درد و ضعف ناشی از واریس را کاهش دهید:

الف) حداقل روزانه ۳۰ دقیقه پیاده روی کنید یا اگر میتوانید با سرعت راه بروید. همانطور که قبلا هم گفتیم، عضلات دو قلوی پا یکی از عوامل کمک کننده به برگشت خون از نواحی پایینی بدن به قلب میباشند. راه رفتن و یا دویدن فعالیت این عضلات را بالا برده و کمک بسیاری در زمینه پیشگیری یا بهبود واریس میکند.

ب) حرکت کلاج ترمز: این حرکت یکی از ساده ترین حرکاتی است که میتوانید در هر موقعیتی اعم از: پشت میز کار، در وسایل نقلیه، موقع نگاه کردن تلویزیون در خانه، موقع خواب و خیلی از مواقع دیگر انجام دهید. فقط کافی است نوک پای خود را پایین و بالا ببرید. این حرکت باعث فعالیت عضلات دوقلو شده و تاثیر مفیدی روی وضعیت رگ های پا دارد.

ج) بالا آوردن پاها: در این حرکت روی زمین دراز کشیده و پای راست خود را بالا آورده چند لحظه نگه دارید... حالا پایین بیاورید. این حرکت را برای پای چپ نیز تکرار کنید. این حرکت هم برای جریان بهتر خون در رگ های پا و هم برای بیمارانی که از درد های سیاتیکی رنج میبرند بسیار مناسب است.

د) دوچرخه سواری: همانطور که میدانید دوچرخه سواری باعث تقویت عضلات پا میشود که جلوگیری از گرفتگی در رگ های خونی را به همراه دارد. اگر دسترسی یا وقت کافی برای دوچرخه سواری ندارید، روی زمین دراز بکشید و پاهای خود را بالا بیاورید. اکنون پاهای خود را از زانو خم کرده و سعی کنید حرکت دوچرخه را انجام دهید. مانند شکل زیر...

ه) تمرین لگن و پا: در این تمرین پاهای خود را به اندازه عرض شانه از هم باز کنید. اکنون پای راست خود را مانند شکل جلو آورده و زانوی خود را خم کنید تا جاییکه زانوی پای چپتان بالاتر از قوزکتان قرار بگیرد. سپس پای چپ. به همین ترتیب برای هر دو پای خود، حرکت را تکرار کنید. برای فهم بهتر این حرکت عکس زیر را با دقت مشاهده کنید.

۲) تغذیه، مهمتر از ورزش...

همه ما خوب میدانیم که تمام تمرینات ورزشی برای سلامتی ما مفید هستند و کمک به تقویت ارگان های مختلف بدن میکنند. اما هیچگاه نباید این نکته را از یاد ببریم که در کنار تمرینات ورزشی باید حتما برنامه غذایی منظم، متنوع و مفیدی داشته باشیم. از جمله میتوان به تاثیر مستقیم برنامه غذایی یک فرد بر میزان وخیم بودن واریس رگ ها یا میزان ورم پا اشاره کرد.

به عنوان مثال مصرف غذاهایی که حاوی نمک کمتری هستند به کاهش ورم پا کمک میکنند و همچنین مصرف بعضی از مواد غذایی با اثراتی که بر خون و رگ های خونی میگذارند، از بروز واریس پا جلوگیری میکنند. چند مورد از این مواد غذایی به قرار زیر هستند:

  • مواد غذایی سرشار از روتین (Rutin):

روتین یا بیوفلاونوئید نقش بسزایی در تقویت رگ ها و مویرگ های خونی و جلوگیری از انعقاد خون در مویرگ ها و ایجاد لخته های خونی دارد. منبع سرشار از این ماده، سیب میباشد. همچنین از دیگر منابع روتین میتوان به انواع مرکبات، انجیر، گیلاس، آلبالو، چای سبز و چای سیاه اشاره کرد.

  • آووکادو:

میوه آووکادو سرشار از ویتامین C و E میباشد. این دو ویتامین برای دستگاه گردش خون ضروری و مفید هستند و در کاهش احتمال بروز واریس تاثیرگزارند.

  • مارچوبه:

مارچوبه گیاهی بسیار مفید برای رگ هاست به طوریکه باعث جلوگیری از پارگی و همچنین تقویت رگ ها و مویرگ ها میشود که این امر تا حد زیادی از بروز واریس جلوگیری به عمل میاورد.

  • چغندر:

بر اساس ادعای دانشمندان، چغندر گیاهی بسیار مفید و موثر برای جلوگیری از واریس رگ ها میباشد. این گیاه دارای ماده ای به نام بتیاسین است که به طور غیر قابل باوری میزان هموسیستئین خون را کاهش میدهد. هموسیستئین یک نوع آمینواسید است که موجب آسیب رساندن به رگ های خونی میشود. شما میتوانید چغندر را در سالاد، به صورت آبپز (لبو) و یا به صورت آبمیوه استفاده کنید.

  • زنجبیل:

سالهاست که زنجبیل به عنوان یک نوع ادویه یا برای مقاصد درمانی مورد استفاده قرار میگیرد. به صورت گسترده ای از این ماده برای بهبود و درمان واریس رگ ها یا عارضه های دیگر مربوط به شریان ها استفاده میکنند زیرا این گیاه میزان جریان خون را افزایش داده و گرفتگی های مویرگها مانند لخته های خون را برطرف میسازد.

زنجبیل تازه مصرف کنید چراکه خاصیت آن بیشتر بوده و اثر بخشی بیشتری دارد. برای مثال میتوانید در وعده های غذایی مختلف خود مقداری زنجبیل اضافه کرده تا به طور همزمان از خواص درمانی و طعم دلنشین آن لذت ببرید.

  • رزماری:

این گیاه معروف را معمولا در فرایند بهبود و درمان واریس رگ ها توصیه میکنند زیرا جریان خون را تحریک کرده و به طور کلی به دلیل وجود ماده ای به نام رزمارینیک اسید برای تقویت بافت های مختلف بدن از جمله بافت دیواره رگ ها مفید است. این گیاه را میتوانید به صورت تازه یا خشک شده استفاده کنید.

۳) کفش های پاشنه بلند !!!

کفش های پاشنه بلند آسیب های بسیاری به بدن و مخصوصا پاها وارد میکنند. علاوه بر تاثیرات مخربی که این کفش ها بر روی استخوان های پا و کمر دارند، به دلیل اینکه بیشتر وزن بدن را بر روی قسمت جلویی پا هدایت کرده و باعث منقبض ماندن عضلات دوقلوی پا میشوند؛ جریان خون در سیاهرگ دارای دریچه های لانه کبوتری و مسئول برگشت خون به قلب را دچار اختلال میکنند.

اگر واقعا نمیتوانید از این کفشها دل بکنید، پس بهتر است تمرینات ورزشی منظم و تغذیه مناسب را فراموش نکنید و یا اینکه میتوانید فقط در مناسبت های خاصی از آنها استفاده کنید.

۴) تکیه پاها به دیوار را فراموش نکنید!!

اگر شما به عارضه واریس رگ های پا دچار شده اید، هیچگاه فراموش نکنید که تکیه پاها به دیوار بعد از یک روز پرمشغله و سخت میتواند راه بسیار مناسبی برای کاهش ضعف و درد واریس پا بشود. علاوه بر تاثیراتی که ذکر شد، این حرکت باعث کاهش فشار و در نتیجه آرامش ماهیچه ها و استخوان های پا میشود و اگر با تنفس ریتمیک یا منظم همراه باشد آرامش بسیار خوبی به سیستم عصبی شما خواهد بخشید.

روشهای درمانی

واریس پا همانند بسیاری از عارضه های بدنی دیگر نیز دارای روش های درمانی مختلفی است. هر کدام از این روش ها باید توسط پزشک معالج مشخص شود، زیرا گاهی اوقات روشی ساده یا استفاده از یک وسیله ساده میتواند مشکل شما را برطرف کرده و شما را از انجام درمان های پرخرج و سخت معاف کند.

اکنون بعضی از این روش ها را باهم بررسی میکنیم:

  • جوراب های مخصوص واریس

این جوراب ها کمک بسیاری در کاهش ضعف و درد ناشی از واریس میکنند و همچنین از پیشرفت آن جلوگیری به عمل میاورند. جوراب های واریس با ایجاد فشاری متناسب بر روی پشت پا و بخشی که معمولا درگیر واریس میشود این اثرات را به وجود میاورند.

نکتهی قابل توجه این جوراب ها در میزان فشار آنها بر روی پا میباشد. چراکه هر چه از ناحیه قوزک پا به زانو و یا در مدل های دیگر به کشاله ران نزدیک میشویم، از میزان فشار جوراب کاسته میشود که این فرایند جریان خون در رگ های پا را تسهیل میکند.

  • انواع جراحیها

جراحی های مختلفی برای درمان رگ های واریسی پا وجود دارد که روز به روز پیشرفته تر و دقیقتر میشوند. در زمان های قدیم رگ های واریسی را با جراحی به طور کامل حذف میکردند اما بعد از جراحی مشکلاتی مانند دوره نقاهت طولانی و مراقبت های ویژه موجب آزار بیمار میشد.

انواع روش های مدرن جراحی رگ های واریسی را میتوان در دو نوع کلی تقسیم کرد. تمام این روش ها نهایتا منجر به بسته شدن رگی که مملو از لخته های خون است، میشوند. این رگ بسته شده بعد از گذشت حدودا ۱ یا ۲ سال خود به خود توسط بدن ناپدید شده و خون در رگ های سالم جریان پیدا میکند.

الف) روش های همراه با حرارت: استفاده از بخار، امواج رادیویی و لیزر از روش هایی هستند که با انتقال گرما به رگ ها باعث بسته شدن آنها میشوند و در نهایت رگ آسیب دیده از بین میرود. نکته مثبت این روش ها بازه زمانی کوتاه بازپروری یا نقاهت بعد از جراحی است که بیمار میتواند بعد از مدت کوتاهی به طور کامل فعالیت های روزمره خود را از سر بگیرد.

ب) استفاده از مواد شیمیایی: روش های اسکلروتراپی یا میکرواسکلروتراپی، قراردادن فوم مخصوص در داخل رگ مواردی هستند که با انتقال مواد شیمیایی مخصوصی باعث بسته شدن رگ میشوند. این روش ها به دلیل وجود فرایند جراحی ممکن است دوره نقاهت طولانی تری داشته باشند.

انواع جراحی هایی که ذکر شد میتوانند به تنهایی و یا به صورت ترکیبی استفاده شوند که باید حتما طبق تشخیص پزشک صورت بگیرند. اما توجه داشته باشید که در آخرین مرحله به این روش ها مراجعه کنید و سعی کنید یا از بروز واریس جلوگیری به عمل آورید و یا اینکه حداقل با روش هایی که در بالاتر ذکر شد به بهبود آنها کمک کنید.

منابع:

sanyleg.com

texaseva.com

mayoclinic.org

healthline.com

clinica-vasculara.ro

riaendovascular.com

veincenteratjohnscreek.com

essentialmedicalproducts.com

برای مشاهده محصولات مربوط به واریس پا به لینک زیر مراجعه کنید:

ساپورت های طبی پا|فروشگاه اینترنتی درمان کالا